Uiterlijk
Wolapen hebben een wollige, grijze of bruine vacht. Hun hoofd, gezicht en buik zijn nog iets donkerder. Ze hebben een lange staart die ze als een extra handje gebruiken. Het puntje van de staart is onbehaard, wat zorgt voor extra grip. Wolapen kunnen zelfs met hun hele gewicht aan hun staart hangen! Zelfs als de wolapen op hun handen en voeten lopen, gebruiken ze hun staart om bijvoorbeeld de takken boven hun hoofd vast te houden. De wolapenmannen hebben geurklieren op hun borst. Met de geuren die ze afgeven, laten ze weten wat hun gebied is.
Leefgebied
Wolapen leven in de regenwouden van Zuid-Amerika. Om precies te zijn in Brazilië, Colombia, Ecuador en Peru. Ze leven daar hoog in de bomen en komen liever niet op de grond. Daar leven namelijk de meeste gevaarlijke roofdieren. Bovendien vinden ze hun eten in de bomen.
Leefwijze
Wolapen leven in grote, gemengde groepen met mannen en vrouwen. In sommige groepen leven wel 50 apen! Als er niet zoveel voedsel te vinden is, splitst de groep zich op in kleinere groepjes. Binnen de groep is één van de oudste mannetjes de baas. Hebben er twee dieren ruzie, dan is hij degene die de twee ruziemakers uit elkaar haalt.
Gedrag
Wolapen zijn vooral overdag actief. Ze rusten veel, maar gaan ook regelmatig op zoek naar eten. Wolapen hebben een heel eigen taal. Ze maken elkaar van alles duidelijk met gebaren, zoals met hun hoofd schudden, met hun tanden klapperen of met takken schudden. Ook gebruiken ze allerlei (prachtige) geluiden en geuren. Zo laten ze elkaar weten waar ze zijn, want in het dichte bladerdek van het tropische regenwoud verlies je elkaar snel uit het oog. Als wolapen elkaar begroeten houden ze hun arm voor hun mond, terwijl ze een slurpend geluid maken. Ze hebben klieren op hun borst die geurstof maken. Als een mannetje met zijn handen over zijn borst wrijft komt de geurstof vrij. Hij wrijft zijn borst ook tegen bomen en takken. Hij probeert zo indringers in zijn gebied te waarschuwen en zegt eigenlijk: “Kom niet verder. In dit gebied wonen wij!”. Roofdieren zoals de jaguar en de arend jagen op wolapen. Gelukkig kunnen de vele ogen in een wolapengroep de omgeving goed in de gaten houden. Bij een alarmkreet van één wolaap is direct de hele groep gewaarschuwd. De mannetjes weten dan precies wat ze moeten doen om de groep te beschermen.
Voortplanting
Als de vrouwtjes ongeveer 6 jaar oud zijn, zijn ze geslachtsrijp. Ze paren meestal met meerdere mannetjes (die geslachtsrijp zijn als ze 8 jaar zijn). De vrouwtjes kunnen eens in de 3 jaar een jong krijgen. Het jong grijpt zich met handjes en voetjes direct stevig vast aan de dikke vacht van de moeder, onderaan haar buik. Na een paar weken klimt de baby op de rug van de moeder. Het kleintje krult zijn staart dan om die van zijn moeder. Tot zo’n 9 à 12 maanden drinkt de kleine bij de moeder. Pas na een half jaar begint hij de omgeving op eigen houtje te verkennen. Hij wordt steeds brutaler en leert spelenderwijs de regels van de groep. Maar als er iets aan de hand is, vlucht hij meteen weer terug naar zijn moeder. Elk jong weet precies wie zijn moeder is, maar niet wie zijn vader is. Als de vrouwtjes volwassen zijn, verlaten ze hun geboortegroep. Ze gaan dan op zoek naar een andere groep om zich voort te planten.
Situatie in het wild
Wolapen hebben last van veel bedreigingen. De bossen waar ze leven worden gekapt en verbrand voor landbouw of om dammen en autowegen aan te leggen. Ook worden jonge wolapen illegaal gevangen en verhandeld als huisdier.
